Sámal Sunnudag

Dennis Holm. Mynd: Wikimedia Commons “Sandoyartunnilin bjargar Sandoynni” . Soleiðis skrivar Dennis Holm, løgtingsmaður og fyrrverandi landsstýrismaður í samferðslumálum í stuttum lesarabrævi 18. nov . Hann undirbyggir hetta við at vísa til fólkatalsvøksturin í Sandoynni, síðani Sandoyartunnilin kom.  Tankin er, at eftir sum Sandoyartunnilin hevur elvt til (fólkatals)vøkstur í Sandoynni, fer Suðuroyartunnilin eisini at elva til vøkstur í Suðuroynni. Hetta kann tykjast “logiskt”, men er ein ófullfíggjað niðurstøða.  Fyri tað fyrsta hevur frástøðan øgiliga nógv at siga. Leiðin úr Tórshavn til Sands er góðar 20 minuttir, meðan leiðin til Suðuroyar umvegis Djúpadal er frá knøppum 50 minuttum (Sandvík) upp til góðar 80 minuttir (Sumba). Til Tvøroyrar er talan um ein tíma - hvønn veg; til Vágs góðar 10 min. longri. Harumframt er vert at vísa á, at nógv stórbila- og trailarakoyring gjøgnum bæði Suðuroyar- og Sandoyartunnilin kann gera effektivu fartíðina væl drúgvari. Eg skrivaði fyr...

Sjálvkoyrandi bilur. Mynd: j4p4n /Openclipart Ein gloymdur partur av kjakinum um Suðuroyartunnilin er “framtíðargranskingin”. Hvussu fer samfelagið at broytast hesa komandi hálvu øldina? Og hvussu fer tað at ávirka nýtsluna av Suðuroyartunlinum og harvið sjálvt handilsmodellið fyri tunnilin? Vit fara at síggja eina áhaldandi broyting í orkunýtsluni. Longu nú koyra nógvir elbilar á vegunum, og í framtíðini fer nýggj tøkni at broyta orkuveitingina til bilar fullkomiliga. Tað er heldur ikki víst, at vit um 50 ár fara at hava privatbilar, sum vit kenna tað í dag. Kanska verða heilt aðrar loysnir upp á mobilitets-trupulleikan, ið er íkomin av, at arbeiðspláss og bústaðir verða staðsett alsamt minni samanhangandi. Hugtakið burðardygd fer at fylla enn meiri í framtíðini enn tað ger í dag, líka mikið hvat Trump v.fl. munnu halda. Fer man í framtíðini at góðtaka so nógva ferðing millum bústað og arbeiði, sum vit hava sæð seinastu áratíggjuni? Burðardygd er ikki bert ein spurningur um umhvørvi o...

Í vikuni frættist, at Tórshavnar kommuna hevur flestar Airbnb-búeindir fyri hvørjar 1.000 íbúgvar í øllum Norðurlondum - sambært týska hagtalssíðuni Statista. (Havnin flestar Airbnb-búeindir í Norðurlondum) Tølini vísa væl at merkja “Tórshavn + proxies”, tvs. Tórshavn og grannabygdir. Hvat hetta merkir er ógreitt. Undir øllum umstøðum liggur Havnin+ ájavnt við Reykjavíkar kommunu hvat viðvíkur Airbnb-leigumál fyri íbúgva.  Airbnb er sjálvandi ikki einasta fyritøka, ið samskipar útleigu, men hetta er hin størsta og hetta sigur nógv um hvussu útbreidd stutttíðarleiga er í ymiskum býum.  Trupulleikin við stuttíðarleigu er, at alsamt fleiri fastbúgvandi føroyingar verða tveittir út úr sínum bústøðum, tí tað loysir seg betri at leiga út til múgvandi ferðafólk ella “fasttrakkarar”. Hetta er bæði við til at skapa bústaðatrot, men trýstir samstundis prísirnar upp. Umframt hetta kann nevnast, at heilir býlingar og bygdir verða hálvgum tømdir fyri fastbúgvandi fólk, soleiðis at nærsamf...

Ein nýggj nevnd er sett at koma við leypandi tilmælum um nýskipan av almenna geiranum. Ben Arabo er valdur sum formaður, og hann lovar, at nevndin ikki skal gerast ein súltikrukka, men verður skjóttarbeiðandi. Vónandi verður hon tað, men meiri umráðandi er tó, at nevndin ger eitt gott arbeiði  Spennandi verður at síggja hvat hetta fer at merkja, men samanleggi ng av ráðum, stovnum og kommunum verður ivaleyst millum tilmælini, vit fara at síggja. Vit hava í dag heili 9 aðalráð, og tað er í sær sjálvum eitt upplagt stað at spara. Hví skulu vit hava 9 aðalstjórar og 9 landsstýrisfólk í einum so lítlum landi? Eisini eru fleiri stýri og stovnar, ið kunnu leggjast saman, soleiðis at til ber at spara stjóralønir. Tað gevur meining at brúka fleiri pengar upp á borgaravendan rakstur og minni upp á leiðslu í tann mun tað ber til. Sannlíkt fer at raka smáar stovnar, ið verða lagdir undir størri stovnar. Hetta verður ikki gjørt eftir einum degi, men skal heldur síggjast sum ein longri tilgongd...

Eg havi eina lítla standmynd við trimum apum standandi á køksborðinum. Hesa keypti eg sum tinganest í Katmandu í Nepal í fjør. Hetta er eitt av mínum yndis motivum. Upprunliga nevnist hetta motivið “San’en” (Tríggjar vísar apur), og eru eitt myndarligt maksim úr Japan, ið ber boðskapin “sí einki ilt, hoyr einki ilt, sig einki ilt”, tvs. eitt slag av lívsvísdómi úr buddhistiskari siðvenju. Tær tríggjar apurnar eita Kikazaru (hoyrir einki), Iwazaru (sigur einki) og Mizaru (sær einki).  Í Japan er boðskapurin at sleppa undan óndum tankum og gerðum, men í Vesturheiminum er boðskapurin nærum øvutur og nærum sum at venda blinda eygað til. Tær tríggjar apurnar symbolisera sostatt bæði, at man vil verja seg ímóti øllum illum, men samstundis, at man ikki vil síggja tað ónda. Standmyndin fekk meg í morgun at hugsa um samstarvið millum Føroyar og Russland - og fyri tann skyld við fleiri onnur ivasom lond. Av búskaparligum ávum vilja nógvir føroyingar helst ikki síggja tað ringa, ið Russland g...